Iron đóng vai trò quan trọng đối với mọi sinh vật sống. Nếu như thiếu hụt iron sẽ làm ảnh hưởng lớn đến sự phát triển toàn diện của cơ thể. Vậy iron là gì? Iron có phải là sắt không? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đầy đủ các thông tin về iron. Đừng bỏ lỡ nhé!
Nội dung chính
Iron là gì?
Iron hay còn gọi là sắt, là một khoáng chất. Hầu hết sắt trong cơ thể của chúng ta được tìm thấy trong huyết sắc tố của hồng cầu và trong myoglobin của tế bào cơ.
Sắt là khoáng chất rất cần thiết để có thể vận chuyển oxy và carbon dioxide. Ngoài ra, nó cũng có nhiều vai trò quan trọng khác trong cơ thể. Sắt cũng có thể được tìm thấy trong thực phẩm như: thịt, cá, đậu phụ, đậu, rau bina, ngũ cốc…
Iron là chất gì?
Iron được sử dụng phổ biến nhất để ngăn ngừa cũng như điều trị thiếu máu do nồng độ sắt thấp. Bên cạnh đó, nó cũng được sử dụng trong trường hợp thiếu máu gây ra bởi chảy máu nặng bất thường trong thời kỳ kinh nguyệt (rong kinh ), mang thai hay các vấn đề về thận.
Uống sắt có tác dụng gì?
- Giúp các tế bào hồng cầu khỏe mạnh
Như đã nói ở trên, một trong những yếu tố giúp cho các tế bào hồng cầu khỏe mạnh chính là nhờ vào hàm lượng sắt có trong cơ thể. Thành phần chính của tế bào hồng cầu chính là hemoglobin và sắt chính là khoáng chất đóng vai trò chính. Nó tham gia trực tiếp vào quá trình tổng hợp nên thành phần protein giàu sắt này. Hemoglobin góp phần quan trọng trong việc vận chuyển oxy trong máu di chuyển đến các mô.
Tế bào hồng cầu trong máu luôn khỏe mạnh nhờ đủ sắt
Đa có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, có tới 70% lượng sắt tìm thấy trong cơ thể có mặt tại các tế bào hồng cầu mà tế bào này lại chiếm tới ¼ tế bào trong cơ thể. Chính vì vậy mà cần có một chế độ ăn dành cho người trưởng thành nhằm đảm bảo cung cấp đủ sắt cho cơ thể. Yêu cầu tối thiểu là phải bổ sung 18mg sắt mỗi ngày (đối với nữ giới) và 8mg sắt mỗi ngày (đối với nam giới).
Có thể nếu thiếu sắt sẽ gây nên tình trạng mệt mỏi, cơ thể thiếu sức sống và thường xuyên ốm yếu, uể oải. Đặc biệt, nếu lượng hồng cầu quá ít trong khi lượng bạch cầu nhiều hơn thì sẽ dẫn tới bệnh bạch cầu ác tính, một bệnh cực kỳ nguy hiểm.
- Cải thiện cơ bắp
Có tới 70% hàm lượng sắt trong cơ thể của chúng ta được tìm thấy trong hemoglobin và myoglobin. Nếu như hemoglobin tham gia vào quá trình vận chuyển oxy từ phổi đến các mô của cơ thể thì myoglobin lại có nhiệm vụ vận chuyển, lưu trữ cũng như giải phóng oxy trong các tế bào ở cơ bắp.
Sắt góp phần cải thiện cơ bắp, đặc biệt ở nam giới
Chính vì vậy mà sắt đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát triển cơ bắp, giúp các khối cơ thêm rắn chắc và mạnh mẽ. Đặc biệt, đối với nam giới thì việc cung cấp đủ hàm lượng sắt cho cơ thể sẽ thúc đẩy sự phát triển của các khối cơ, góp phần tăng thêm phong độ và bản lĩnh đàn ông. Các khối cơ có săn chắc hay không và hồi phục một cách nhanh chóng hay không còn phụ thuộc vào quá trình vận chuyển oxy của hemoglobin đến các tế bào nhanh hay là chậm. Nó có quyết định tới sự co của cơ bắp, giúp đấng mày râu không bị mệt mỏi sau mỗi lần tập luyện và nhanh chóng hồi phục sau tổn thương.
Khi cơ thể của chúng ta không có đủ lượng sắt cần thiết để tham gia vào quá trình hình thành cơ bắp thì sẽ khiến cho con người không đủ sức để hoạt động. Việc thiếu hụt sắt cũng gây ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm lạnh, cảm cúm hơn.
- Tăng cường chức năng nhận thức
Sắt cũng góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy nhận thức của con người nhờ có sự vận chuyển oxy tới các cơ quan trong cơ thể, trong đó bao gồm cả não bộ. Khi oxy được lưu thông và đưa tới não bộ thì sẽ kích thích hoạt động của não, tăng cường nhận thức của con người và thực hiện các chức năng của não bộ.
Cần cung cấp đủ sắt để não bộ luôn hoạt động tốt
Các chuyên gia cũng đã chứng minh rằng: não bộ sử dụng tới 20% lượng oxy trong cơ thể và nhờ đó mà chúng sẽ được cung cấp đầy đủ oxy, góp phần tăng cường sản sinh nơron thần kinh mới. Chính vì vậy mà nhiệm vụ của sắt trong việc kích thích não bộ, tăng cường chức năng nhận thức là vô cùng quan trọng.
Nếu như một người bị thiếu oxy lên não thì sẽ khiến cho trí tuệ kém minh mẫn, làm việc không có sự tập trung. Đặc biệt, với những người thường xuyên bị căng thẳng, làm việc dưới áp lực lớn thì sẽ gây nên tình trạng tiếp thu kém, não bộ hoạt động kém hiệu quả, từ đó làm giảm hiệu suất công việc.
- Giúp tâm trạng trở nên tốt hơn
Cơ thể đủ sắt có thể khiến tâm trạng tốt hơn
Có thể rất nhiều người không biết được rằng sắt còn có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tâm trạng con người trở nên tích cực hơn. Sắt góp phần tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh, đặc biệt là norepinephrine, serotonin và dopamine. Vì vậy mà giúp cho tâm trạng của chúng ta trở nên thoải mái hơn, tinh thần thêm lạc quan, vui vẻ và suy nghĩ luôn theo chiều hướng tích cực.
Cũng nhờ tâm trạng trở nên tốt hơn mà sẽ mang lại một sức khỏe tốt cho chúng ta nên sắt càng trở nên cần thiết đối với cơ thể.
- Điều chỉnh nhiệt độ cơ thể
Ít ai biết về tác dụng của sắt đối với cơ thể của chúng ta chính là nó có khả năng giúp cho cơ thể điều chỉnh nhiệt độ một cách phù hợp nhất. Iron hay sắt giúp giữ ổn định nhiệt độ cơ thể, từ đó sẽ tăng cường khả năng thích nghi của cơ thể với những điều kiện môi trường khắc nghiệt.
- Cải thiện hệ thống miễn dịch
Hệ thống miễn dịch được cải thiện
Khi cơ thể của chúng ta được cung cấp đầy đủ hàm lượng sắt theo nhu cầu thì sẽ giúp kích hoạt hệ thống miễn dịch, có thể ngăn ngừa được nhiều loại bệnh tật. Ngược lại, nếu như cơ thể bị thiếu hụt sắt thì sẽ làm cho cơ thể phải đối mặt với nguy cơ mắc các bệnh có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.
Trong cơ thể thì tế bào bạch cầu, tế bào T-Lymphocytes đóng vai trò ngăn chặn sự tấn công của vi khuẩn. Mà các tế bào này thì lại được nuôi dưỡng bởi sắt. Cho nên, khi hệ miễn dịch của chúng ta bị suy yếu sẽ khiến cho cơ thể phải đối diện với nhiều bệnh tật, sức đề kháng kém nên dễ bị tấn công bởi virus, vi khuẩn gây bệnh…
Tuy nhiên, không phải vì thế mà chúng ta lại cố gắng bổ sung sắt một cách quá mức. Điều này cũng sẽ dẫn tới trở ngại lớn cho hệ thống miễn dịch, hệ thống sẽ hoạt động kém hiệu quả, không đúng chức năng.
- Duy trì năng lượng cho cơ thể
Thông qua các loại thực phẩm được cơ thể tiêu thụ sẽ chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác nhau để cơ thể của chúng ta luôn khỏe mạnh, hoạt động và làm việc hiệu quả. Và sắt đóng vai trò quan trọng, tham gia vào quá trình giúp cơ thể chuyển hóa năng lượng cũng như phân phối năng lượng đó đi đến các bộ phận khác nhau. Vì vậy, nếu thấy hiện tượng thiếu máu, cơ thể mệt mỏi, không có năng lượng thì có nghĩa là cơ thể của bạn đang có nguy cơ thiếu sắt và cần phải bổ sung kịp thời khoáng chất này.
Dấu hiệu nhận biết cơ thể bị thiếu sắt
- Mệt mỏi bất thường
Thiếu sắt khiến cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi
Có thể nói đây chính là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của cơ thể khi bị thiếu sắt. Hiện tượng này xảy ra là do cơ thể của chúng ta không có đủ lượng sắt cần thiết để có thể tạo ra một protein gọi là hemoglobin hay huyết sắc tố trong các tế bào máu đỏ. Hemoglobin sẽ có nhiệm vụ vận chuyển oxy từ phổi đưa đến các bộ phận khác của cơ thể. Khi cơ thể bị thiếu hemoglobin thì lượng oxy cung cấp tới các mô và cơ bắp sẽ bị giảm đi và điều này khiến cho cơ thể của chúng ta có cảm giác không còn một chút sức lực nào cả.
Tuy nhiên thì mệt mỏi cũng được coi là một biểu hiện rất bình thường trong cuộc sống của chúng ta. Do đó, đôi khi chúng ta rất khó để có thể phân biệt giữa triệu chứng mệt mỏi thông thường và mệt mỏi do cơ thể bị thiếu sắt. Vì vậy, bạn nên chú ý rằng những người mệt mỏi do bị thiếu sắt có thể thêm các dấu hiệu như cơ thể rất yếu ớt, mức năng lượng thấp, rất khó tập trung và giảm năng suất làm việc.
- Da nhợt nhạt
Hemoglobin trong các tế bào máu đỏ đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc giúp chúng ta có một làn da khỏe mạnh và hồng hào. Nếu như bị thiếu sắt thì cơ thể con người không thể sản xuất đủ hemoglobin cho các tế bào máu đỏ và kết quả là làn da của chúng ta sẽ bị nhợt nhạt hơn.
Tình trạng da nhợt nhạt có thể xuất hiện trên khắp cơ thể hoặc cũng có thể ở một khu vực nào đó như mặt, nướu, bên trong môi hoặc mí mắt dưới và thậm chí nó còn xuất hiện ở cả móng tay.
- Đau ngực và khó thở
Bị đau ngực và khó thở do thiếu sắt
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do hàm lượng hemoglobin ít hơn bình thường nên oxy vận chuyển đến các tế bào của cơ thể bị hạn chế. Khi đó, cơ thể của chúng ta sẽ cố gắng để có thể bù đắp và tạo ra nhiều oxy hơn cho các cơ quan khác hoạt động bình thường nên sẽ làm cho bạn có cảm giác khó thở hoặc đau ngực.
Lượng oxy trong cơ thể bị giảm xuống sẽ khiến bạn gặp khó khăn hơn khi thực hiện các hoạt động thường ngày như đi bộ, leo cầu thang hay lau dọn… Kết quả là nhịp thở của bạn sẽ tăng lên đáng kể do cơ thể cố lấy thêm nhiều oxy hơn.
- Đau đầu và chóng mặt
Thiếu sắt cũng có thể gây ra tình trạng đau đầu hoặc đau nửa đầu. Nguyên nhân là do nồng độ hemoglobin thấp trong các tế bào hồng cầu không đủ để bơm oxy đến não bộ. Điều này có thể khiến cho các mạch máu trong não sưng lên và gây ra áp lực, đau đầu.
Ngoài ra thì những người bị thiếu sắt cũng có thể bị hoa mắt và chóng mặt. Tình trạng chóng mặt bắt nguồn từ việc thiếu oxy đến não hoặc cũng có thể là xuất phát từ huyết áp thấp do sự oxy hóa kém của tim cũng như mạch máu.
- Tim đập nhanh
Tim đập nhanh hơn nếu cơ thể thiếu sắt
Khi nồng độ hemoglobin thấp thì tim phải làm việc chăm chỉ hơn để có thể mang oxy đến phần còn lại của cơ thể. Điều này có thể dẫn đến tình trạng nhịp tim của bạn không đều hoặc cảm giác tim của bạn đập nhanh bất thường. Trong trường hợp xấu thì có thể dẫn đến to tim hoặc bị ngừng tim.
- Tóc và da khô
Khi da và tóc thiếu sắt thì chúng sẽ trở nên khô và dễ gãy hơn. Lượng oxy trong máu thấp cũng khiến cho tóc và da của bạn trở nên khô hơn.
Ngoài ra khi cơ thể thiếu protein gọi là ferritin thì cũng có thể gây ra tình trạng này bởi vì nó là dưỡng chất thiết yếu cho quá trình lưu trữ cũng như giải phóng sắt cho tất cả các bộ phận của cơ thể. Thiếu sắt sẽ làm tăng tỷ lệ rụng tóc, đặc biệt là ở phụ nữ mãn kinh.
- Sưng miệng và lưỡi
Thiếu sắt có thể gây sưng miệng và lưỡi
Các dấu hiệu thiếu sắt cũng có thể bao gồm lưỡi sưng, viêm, nhợt nhạt hoặc nhẵn. Ngoài ra, bạn cũng có thể bị khô miệng, nhiệt miệng hoặc có vết rạn đỏ và đau ở khóe miệng.
Trong cơ thể của chúng ta có một protein gọi là myoglobin, đây là một loại protein gắn kết với sắt và oxy, được tìm thấy trong mô cơ của lưỡi. Nếu nồng độ myoglobin trong có thể thấp có thể làm cho lưỡi bị đau và sưng.
- Móng tay giòn
Móng tay dễ gãy cũng là một triệu chứng cho thấy cơ thể thiếu sắt mặc dù nó ít phổ biến hơn và thường xuất hiện ở giai đoạn muộn của thiếu máu. Tình trạng này còn được gọi là koilonychia. Koilonychia là một bệnh móng tay trong đó móng sẽ trở nên mỏng một cách bất thường và trở nên phẳng hoặc thậm chí là lõm về hình dạng.
- Chân không yên
Tình trạng chân không yên do thiếu sắt
Tình trạng thiếu sắt cũng có liên quan đến hội chứng chân không yên. Nồng độ sắt trong máu có thể dẫn đến giảm Dopamine, đây là một chất hóa học trong não của chúng ta đóng vai trò rất quan trọng cho sự vận động và có thể gây ra hội chứng chân bồn chồn.
Nếu như các tế bào thần kinh bị tổn thương thì lượng Dopamin trong não sẽ bị giảm và gây co thắt cơ. Mức Dopamine tự nhiên này thường thấp vào cuối ngày. Chính vì vậy mà đây là lý do tại sao các triệu chứng của hội chứng bồn chồn chân thường sẽ tồi tệ hơn vào buổi tối và ban đêm.
Các kết quả cho thấy rằng, có tới 25% người mắc hội chứng chân không yên có liên quan đến tình trạng thiếu máu, thiếu sắt. Nồng độ sắt trong cơ thể càng thấp thì các triệu chứng này sẽ càng nặng hơn.
- Thèm ăn đồ lạ
Tình trạng thiếu sắt trong cơ thể có thể gây ra cảm giác thèm ăn những đồ lạ như: đá, đất sét, bụi bẩn, phấn hoặc giấy. Điều này cũng thường xảy ra khi bạn đang mang thai.
Các cách phòng chống tình trạng bị thiếu sắt
Để cung cấp đủ hàm lượng sắt cho cơ thể, bạn có thể bổ sung khoáng chất này thông qua một số cách sau:
Bổ sung sắt thông qua thực phẩm giàu sắt
– Bổ sung thêm sắt cho cơ thể bằng việc đa dạng hóa bữa ăn hàng ngày. Bạn nên sử dụng các loại thực phẩm giàu sắt để bổ sung sắt. Đây chính là giải pháp bền vững nhất để có thể cải thiện tình trạng thiếu sắt.
– Bổ sung sắt thông qua các loại viên sắt uống. Khi bạn bị thiếu sắt cấp tính hay kéo dài thì nhất thiết phải bổ sung sắt bằng cách uống thuốc. Sau khi cơ thể đã phục hồi đủ sắt thì mới chuyển sang duy trì bằng chế độ ăn giàu chất sắt.
– Ngoài ra, bạn cũng cần bổ sung Vitamin C – đây là loại Vitamin giúp cho cơ thể có thể hấp thu chất sắt một cách hiệu quả nhất.
Cách dùng và liều dùng của sắt
Sắt có thể bổ sung thông qua chế độ ăn hàng ngày bằng những loại thực phẩm giàu sắt như: thịt bò, cá, lòng đỏ trứng… Tuy nhiên, có một số đối tượng vẫn có thể dễ dàng bị thiếu sắt và cần phải bổ sung thông qua đường uống như:
Phụ nữ có thai nên bổ sung sắt qua thực phẩm và viên sắt
– Những người ăn chay không ăn thịt, gia cầm hoặc hải sản thì cần bổ sung gần như gấp đôi lượng sắt so với những người ăn thịt vì cơ thể sẽ kém hấp thụ sắt nonheme trong thực phẩm thực vật.
– Phụ nữ trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc phụ nữ đang có thai thì đều rất cần bổ sung sắt cho cơ thể. Tốt nhất là thông qua cả hai hình thức bù sắt từ thực phẩm chứa nhiều chất sắt và uống thuốc bổ máu.
– Những người hấp thu sắt kém do bệnh lý hoặc do đang sử dụng các loại thuốc gây ảnh hưởng đến quá trình hấp thu sắt thì cũng cần được bổ sung sắt.
Lưu ý khi cung cấp sắt cho cơ thể:
– Uống viên sắt thường là trước khi ăn 1 giờ hoặc sau khi ăn 2 giờ vì sắt sẽ hấp thụ tốt lúc đói.
– Bạn không nên uống canxi cùng với sắt vì canxi sẽ làm cản trở sự hấp thụ sắt.
– Cơ thể của bạn bạn hấp thụ sắt từ các nguồn thực vật sẽ tốt hơn nếu bạn ăn nó cùng với thịt, gia cầm, hải sản và thực phẩm có chứa nhiều vitamin C.
– Liều lượng sắt cần cung cấp cho cơ thể mỗi ngày tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính của mỗi người. Bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi muốn bổ sung sắt bằng đường uống để tránh gặp phải những rủi ro do mà sắt mang lại.
Tác dụng phụ khi sử dụng sắt
Sắt an toàn đối với hầu hết tất cả mọi người khi nó được dùng thông qua đường uống với liều lượng thích hợp. Tuy nhiên, khi bạn dùng liều cao sắt thì có thể gây ra các tác dụng phụ cho cơ thể. Thậm chí khi bạn dùng quá liều sắt có thể gây tình trạng ngộ độc và gây nguy hiểm đến tính mạng. Những rủi ro khi sử dụng sắt quá liều có thể kể đến như:
Dùng sắt liều cao có thể gây đau bụng
– Dùng sắt với liều cao có thể gây ra các phản ứng phụ ảnh hưởng đến dạ dày và ruột như: đau bụng, buồn nôn và thậm chí có thể gây sinh non ở một số phụ nữ đang mang thai. Liều lượng sắt trong cơ thể cao hơn có thể gây ra lượng hemoglobin cao trong máu.
– Ngộ độc sắt có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng đối với cơ thể bao gồm: đau dạ dày và ruột, suy gan, huyết áp thấp rất nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong. Nếu như nghi ngờ một người bị ngộ độc sắt thì bạn cần gọi ngay đến sở y tế gần nhất để được tư vấn xử lý. Ngộ độc sắt cũng chính là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng tử vong do ngộ độc ở trẻ em.
– Uống sắt cũng có thể gây ra tình trạng quá liều sắt ở những người mắc bệnh Hemoglobin E (bệnh huyết sắc tố). Nếu như bạn bị bệnh hemoglobin thì không dùng sắt trừ khi có chỉ định của bác sĩ điều trị.
– Các chất bổ sung sắt ở dạng lỏng có thể làm đen răng.
– Sắt có thể tương tác với những chất khác làm giảm tính năng của một số thuốc nếu như dùng chung: kháng sinh Tetracycline, thuốc kháng sinh Quinolon, Bisphosphonates, Levodopa, Levothyroxine, Methyldopa… Nếu như bạn có ý định bổ sung sắt khi dùng các thuốc này thì nên hỏi ý kiến bác sĩ.
Trên đây là những thông tin liên quan đến iron là gì cũng như tác dụng của iron (sắt) đối với cơ thể chúng ta. Hiểu được tầm quan trọng của nó thì bạn hãy chú ý bổ sung sắt một cách phù hợp để cơ thể luôn khỏe mạnh và tăng sức đề kháng.
Nếu như có bất kỳ thắc mắc nào khác, hãy để lại bình luận ngay bên dưới cho chúng mình biết nhé!
Mình đã có nhiều năm kinh nghiệm review đánh giá các loại thiết bị vệ sinh công nghiệp và các mẹo làm sạch. Hy vọng những chia sẻ của mình sẽ đem lại cho các bạn những thông tin hữu ích hơn.
