Từ mượn là gì? Khái niệm, ví dụ về tự mượn trong tiếng Việt

Khái niệm từ mượn là gì chúng ta đã được học trong chương trình ngữ văn lớp 6 và được nhắc lại ở ngữ văn lớp 9. Trong bài viết này sieusach.info sẽ tổng hợp lại những kiến thức về thế nào là từ mượn để các bạn học sinh có thể nắm chắc hơn phần kiến thức này, theo dõi nhé!

Từ mượn là gì?

Từ mượn là gì lớp 6? Định nghĩa từ mượn trong chương trình Ngữ Văn 6 đã như sau: “Từ mượn là từ được vay mượn từ của nước ngoài để diễn đạt, biểu thị các hiện tượng, đặc điểm, sự vật,… mà trong tiếng Việt chưa có hoặc không có từ nào thích hợp để biểu thị điều đó”.

Từ mượn là từ được vay mượn từ nước ngoài để làm đa dạng tiếng Việt

Từ mượn giúp tạo ra sự đa dạng, phong phú cho ngôn ngữ tiếng Việt. Từ mượn xuất hiện đó là một xu thế tất yếu của quá trình hội nhập các nền văn hóa, kinh tế, xã hội trên thế giới. Trong tiếng Việt có rất nhiều từ mượn khác nhau có nguồn gốc từ tiếng Hán, tiếng Pháp, tiếng Anh….Do đó, từ mượn còn được gọi với cái tên khác là từ ngoại lai, từ vay mượn.

Nguồn gốc và vai trò của từ mượn trong tiếng Việt

Nguồn gốc

Trong tiếng Việt rất nhiều từ mượn được sử dụng từ các ngôn ngữ khác nhau, nhưng chủ yếu từ mượn được sử dụng từ 4 quốc gia là: từ mượn tiếng Hán (tiếng Trung), từ mượn tiếng Pháp, từ mượn tiếng Anh, từ mượn tiếng Nga…

Vai trò

Bổ sung thêm những từ còn thiếu: Trong giai đoạn đầu khi bắt đầu hình thành ngôn ngữ tiếng Việt còn thiếu rất nhiều. Do vậy, chúng ta đã vay mượn từ để đáp ứng nhu cầu sử dụng ngôn ngữ đa dạng, phong phú hơn.

Từ mượn có vai trò quan trọng đối với ngôn ngữ tiếng Việt

Tạo ra nhiều lớp sắc thái nghĩa khác nhau: Trên thực tế có nhiều từ thuần Việt khi sử dụng mang lại cảm giác cho người nghe thấy ghê sợ, thô tục, gây ra đau đớn hay quá dài dòng. Do đó, sử dụng từ mượn để thay thế lại tạo cảm giác lịch sự, trang trọng, trung hòa hơn rất nhiều.

Ví dụ: Từ thuần Việt là: ch.ết sử dụng từ mượn thay thế là t.ừ tr.ần, qua đời khi nghe sẽ bớt đau đớn, bi thương mà còn có cảm giác trang trọng hơn.

Xem thêm:

• Từ nhiều nghĩa là gì lớp 5? Ví dụ, bài tập về từ nhiều nghĩa
• Từ trái nghĩa là gì? Phân loại, bài tập về từ trái nghĩa lớp 5
• Tình thái từ là gì? Chức năng và cách dùng và bài tập về tính thái từ
• Câu phức là gì? Phân biệt câu ghép, câu phức trong tiếng Việt

Các loại từ mượn trong tiếng Việt phổ biến hiện nay

Dựa trên nguồn gốc của từ thì từ mượn được chia thành các loại phổ biến như:

Từ mượn tiếng Hán

Các từ mượn tiếng Hán hay Hán Việt được sử dụng nhiều nhất trong từ mượn tiếng Việt, đồng thời nó cũng đóng vai trò quan trọng nhất. Với lịch sử đô hộ 1000 năm, nên Việt Nam và Trung Quốc có nhiều nét tương đồng  về văn hóa, vì vậy việc sử dụng ngôn ngữ vay mượn từ là điều chắc chắn.

Theo thống kê có đến 60% từ vựng tiếng Việt đều có nguồn gốc từ tiếng Hán. Tuy nhiên, quá trình sử dụng đã được Việt hóa để phù hợp hơn với hệ thống  ngữ âm của tiếng Việt.

Ví dụ từ mượn tiếng Hán:

• Độc giả: Đây là 2 từ Hán Việt trong đó “độc” nghĩa là đọc còn giả có nghĩa là “người”.
• Yếu điểm: Là từ tạo thành 2 chữ với “yếu” nghĩa là quan trọng còn điểm  nói về điểm quan trọng.
• 300 từ mượn Hán Việt:

Từ mượn Tiếng Anh

Tiếng Anh là ngôn ngữ phổ biến nhất trên thế giới và được coi là ngôn ngữ thứ 2 sau ngôn ngữ chính ở nhiều quốc gia. Tiếng Anh cũng là môn học chính bắt buộc trong các chương trình giáo dục phổ thông. Vì vậy, từ mượn tiếng Anh được sử dụng khá nhiều trong tiếng Việt.

Ví dụ từ mượn tiếng Anh:

Ví dụ từ mượn tiếng Anh:

• Đô la: Từ gốc là từ “dollar”, phiên âm là /ˈdɒlə/ là đơn vị tiền tệ.
• In – tơ – net: Với từ gốc là “internet” có phiên âm là /ˈɪntərnet/.
• Ngoài ra còn một số từ mượn phổ biến khác có thể kể đến như: 

Từ mượn tiếng Pháp là gì?

Dưới thời Pháp thuộc, tiếng Pháp được đưa vào để giảng dạy trong các trường học ở Việt Nam. Do đó, ngôn ngữ tiếng Pháp cũng được vay mượn trong tiếng Việt khá nhiều. Trong quá trình giao lưu thì người Việt thường mượn nhiều từ gốc Pháp để nói về các khái niệm mà các từ trong tiếng Việt chưa thể diễn đạt được hết ý hay không có. Tuy nhiên, khi sử dụng các từ mượn tiếng Pháp có sự thay đổi về cả cách đọc, chữ viết để giữ gìn nét đẹp trong Tiếng Việt.

Ví dụ từ mượn tiếng Pháp:

• A – xít: Có nguồn gốc từ “acide” trong tiếng Pháp với  phiên âm là /asid/.
• Ô tô:  Có nguồn gốc từ “auto” với phiên âm là /oto/.
• Bờ lu: Nguồn gốc từ “blouse” trong tiếng Pháp phiên âm là /bluz/
• Ngoài ra còn một số từ mượn tiếng Pháp khác như: 

Từ mượn tiếng Nga

Một số từ mượn tiếng Nga mà chúng ta thường gặp và sử dụng như:

• Bôn-sê-vích: Là từ gốc tiếng Nga là “Большевик” với phiên âm là Bolshevik được dùng để nói về nhóm người giàu có trong xã hội.
• Mac-xít: Là từ có nguồn gốc từ “Ленинец” với phiên âm là Marxist, được dùng để chỉ những người đi theo chủ nghĩa Mác.

Nguyên tắc cần biết khi sử dụng từ mượn

Để bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt khi sử dụng từ mượn cần có các quy tắc riêng. Không sử dụng từ mượn quá lạm dụng, tùy tiện, làm tiềm ẩn nguy cơ gây ảnh hưởng đến sự trong sáng và vẻ đẹp của tiếng Việt.

Nguyên tắc cần nhớ khi sử dụng từ mượn

Nếu quá lạm dụng từ mượn về lâu dài sẽ khiến ngôn ngữ mẹ đẻ không còn giữ được bản sắc riêng. Do vậy, để bảo vệ sự trong sáng của ngôn ngữ là nhiệm vụ quan trọng mà mỗi người dân trên mỗi quốc gia cần phải làm. Khi vay mượn từ nước ngoài cần đảm bảo các nguyên tắc sau:

• Tiếp thu những nét đặc sắc, tinh hoa của văn hóa các dân tộc khác.
• Sử dụng các từ vay mượn nhưng vẫn phải giữ gìn được bản sắc dân tộc, sử dụng các từ mượn dựa trên nền tảng truyền thống dân tộc để tạo ra những nét riêng biệt.

Qua những thông tin được phân tích ở trên đây chắc hẳn bạn đã biết từ mượn là gì? Từ mượn góp phần làm đa dạng, phong phú cho tiếng Việt nhưng đòi hỏi người dùng không nên lạm dụng, cần sử dụng hợp lý để giữ gìn sự trong sáng, nét đẹp của tiếng Việt.

Tuyentb