Chuồn chuồn ngô là loài côn trùng quen thuộc được được biết đến qua những câu thơ, câu đồng dao gắn liền với bao kỷ niệm của tuổi thơ. Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ đi tìm hiểu chi tiết về chuồn chuồn ngô như: đặc điểm, tập tính, sinh sản, phân bố… để bạn hiểu rõ hơn nhé!
Nội dung chính
Đặc điểm chuồn chuồn ngô
Chuồn chuồn ngô còn được gọi là chuồn chuồn chúa, là loài côn trùng trong bộ
bộ Odonata (chuồn chuồn). Trong bộ Odonata này có 2 loài chính là chuồn chuồn ngô và chuồn chuồn kim. Theo các nhà khoa học thì chuồn chuồn ngô được phân vào bộ Anisoptera còn chuồn chuồn kim thuộc bộ Zygoptera.
Chuồn chuồn ngô có cặp mắt kép lớn, to, chiếm phần lớn trên vùng đầu, 2 cặp cánh trong suốt, thân bụng dài, thân hình mập mạp hơn so với chuồn chuồn kim. Khi ở trạng thái nghỉ ngơi thì chuồn chuồn ngô giữ cánh mở theo chiều ngang song song với thân hoặc cao hơn thân một chút.
Hình ảnh chuồn chuồn ngô
Chuồn chuồn ngô đực thường có một cặp gọng kìm ở phía sau đầu và một phần phụ ở dưới nằm ở phần bụng thứ mười (gọi là epiproct). Còn chuồn chuồn cái sẽ làm nhiệm vụ đẻ trứng bằng cơ quan sinh sản.
Ấu trùng của chuồn chuồn ngô là những loài thủy sinh sống ở trong nước, chúng thường có thân hình mảnh dẻ. Ấu trùng hô hấp thông qua mang ở trong trực tràng, và bài tiếp bằng cách giải phóng lượng nước ra ngoài thông qua hậu môn.
Phạm vi và phân bố
Chuồn chuồn ngô sinh sống ở khắp mọi nơi trên Trái đất, bất cứ ở nơi đâu có nước để chúng có thể sinh sản và phát triển. Hiện nay, có khoảng 2.800 loài chuồn chuồn ngô trên toàn thế giới, sống chủ yếu ở vùng nhiệt đới với hơn 75% và có khoảng 300 loài chuồn chuồn khác sinh sống ở Hoa Kỳ và Canada.
Vòng đời chuồn chuồn ngô
Chuồn chuồn ngô trải qua quá trình biến thái không hoàn toàn với 3 giai đoạn là: trứng, ấu trùng và trưởng thành. Chuồn chuồn có quá trình giao phối khá phức tạp, chúng sẽ cùng nhau nhào lộn trên không cùng nhau, và con đực xuất tinh trên không.
Vòng đời của chuồn chuồn ngô
Sau khi giao phối, con chuồn chuồn cái sẽ đẻ trứng ở nơi gần nước. Tùy thuộc vào mỗi loài, trứng của chuồn chuồn có thể sẽ mất khoảng từ vài ngày đến một tháng để nở thành ấu trùng. Đặc biệt khi đẻ trứng vào mùa đông thì trứng chuồn chuồn sẽ không nở mà đợi đến khi mùa xuân nhiệt độ ấm lên chúng mới bắt đầu phát triển thành ấu trùng.
Ấu trùng sống trong nước, lột xác nhiều lần, có thể trải qua hơn chục lần lột xác. Ở những vùng nhiệt đới, quá trình lột xác của chuồn chuồn diễn ra trong khoảng 1 tháng. Trong khi ở vùng ôn đới thì quá trình này diễn ra lâu hơn, thậm chí có thể kéo dài đến vài năm.
Khi ấu trùng bắt đầu sẵn sàng cho giai đoạn trưởng thành, lúc này chúng sẽ ngoi lên khỏi mặt nước và tìm kiếm cành hay tán lá cây chuẩn bị cho giai đoạn này. Trong lần lột xác cuối cùng và trưởng thành khi đó nhìn chuồn chuồn trông khá nhợt nhạt. Vì vậy, chúng sẽ đứng yên cho đến khi cơ thể khô lại và có thể bắt đầu bay đi tìm kiếm thức ăn.
Tập tính và hành vi của chuồn chuồn
Chuồn chuồn ngô có thể điều khiển 4 cánh của chúng hoạt động một cách độc lập. Chúng có khả năng bay lượn trên không rất đặc sắc mà ít loài côn trùng có cánh nào có được, có thể bay lùi hoặc lơ lủng 1 chỗ trong ít nhất 1 phút. Điều này giúp chúng có thể tự do, linh hoạt hơn với đôi cánh của mình.
Đôi mắt to lớn của chuồn chuồn ngô với khoảng 30.000 thấu kính
Đôi mắt của chuồn chuồn ngô rất to, lớn có khoảng 30.000 thấu kính (gọi là ommatidia), nên tầm nhìn của con chuồn chuồn này gần như 360°. Nơi duy nhất mà chúng không thể nhìn thấy là sau lưng mình. Với đôi mắt sắc bén và khả năng cơ động cao trong không trung nên chuồn chuồn rất khó có thể bắt được.
Chuồn chuồn ngô ăn gì?
Chuồn chuồn ngô là loài côn trùng ăn thịt, được biết đến là loài sát thủ săn mồi khét tiếng kể cả trong giai đoạn chúng còn là ấu trùng. Khi ở giai đoạn ấu trùng là thủy sinh trong nước chúng ăn: bọ gậy, ruồi nhuế, loăng quăng, cá nhỏ,…Đến giai đoạn trưởng thành thức ăn của chúng là muỗi, kiến, ruồi, bướm…các loài côn trùng nhỏ, thậm chí tiêu diệt cả đồng loại. Do vậy mà chúng được xem là loài côn trùng có lợi giúp kìm hãm sự phát triển của các loài sinh vật có hại.
Thức ăn của chuồn chuồn ngô lăng quăng, cá nhỏ và côn trùng nhỏ khác
Chuồn chuồn rất kiên trì, nhanh nhạy, quyết tâm theo đuổi con mồi đến cùng. Chúng thường quan sát từ xa, phục kích, và điều chỉnh hướng bay để chặn đứng con mồi khiến đối thủ khó có cơ hội trở mình. Với kỹ năng săn mồi được luyện tập từ khi chưa có cánh, cho đến khi săn mồi ở trên không. Trong các cuộc tìm kiếm thức ăn, một khi con mồi đã rơi vào tầm ngắm của loài chuồn chuồn thì 95% sẽ không thoát được.
Ý nghĩa của chuồn chuồn ngô trong cuộc sống
Từ xa xưa, trong các câu ca dao như “Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm” đã được truyền miệng biết bao đời nay. Nhờ vào vị trí bay của chuồn chuồn mà chúng ta có thể dự đoán được trời sắp mưa hay nắng.
Bởi chuồn chuồn ngô với đôi cánh mỏng nên khi trời sắp mưa, độ ẩm không khí cao, khiến cho đôi cánh của chúng trở nên nặng nề hơn, và chúng chỉ có thể bay được ở gần mặt đất.
Bên cạnh đó, chuồn chuồn ngô theo quan niệm phong thủy thì loài côn trùng này thể hiện sự tự do, hoang dã, hiện thân của gió trời nên mang đến nhiều điều may mắn trong cuộc sống.
Trên đây là bài viết về chuồn chuồn ngô và những thông tin xung quanh loài côn trùng này. Mong rằng những chia sẻ trong bài viết sẽ mang đến cho bạn thêm nhiều kiến thức thú vị hơn trong cuộc sống.
