Vô thường là gì? Lời Phật dạy về cuộc sống vô thường

Vô thường là thuật ngữ quen thuộc mà chúng ta thường gặp trong cuộc sống, đặc biệt là trong Phật giáo. Vậy vô thường là gì? Lời Phật dạy về cuộc sống vô thường ra sao? Để giải đáp những thắc mắc của bạn đừng bỏ lỡ nội dung chi tiết trong bài viết dưới đây.

Nội dung chính

1 Vô thường là gì?
2 Ý nghĩa vô thường trong Phật giáo
3 Nội dung lời Phật dạy về cuộc sống vô thường
4 Làm sao để giác ngộ vô thường ở trong tâm thức của con người

Vô thường là gì?

Vô thường là một khái niệm trong đạo Phật, mang ý nghĩa về trạng thái tâm linh của con người khi đạt đến sự giải thoát hoàn toàn khỏi mọi khổ đau trong cuộc sống. Vô thường trong đạo Phật được coi là mục tiêu cao nhất đòi hỏi cần có sự tu tập, cố gắng không ngừng nghỉ của bản thân thì mới có thể đạt được.

Vô thường là trạng thái tâm linh của con người khi đạt đến sự giải thoát

Mỗi chúng ta, ai cũng có thể vượt qua được những cảm xúc phiền não bằng cách làm quen với bản chất thay đổi của vạn vật. Từ đó, nhận ra rằng vạn pháp luôn luôn có sự thay đổi. Dần dần, bạn sẽ biết cách thấu hiểu, chấp nhận rằng thay đổi là bản chất của cuộc sống.

Bên cạnh đó, bạn sẽ hiểu rằng thay đổi sẽ luôn có mặt ở mọi lúc, mọi nơi và chính bạn là người có thể tạo ra sự thay đổi đó. Bởi chúng ta luôn sở hữu cho mình năng lực để thay đổi bản chất, tự mình có thể trưởng dưỡng, chuyển hóa tâm hướng để có một cuộc sống tích cực hơn.

Vô thường được gắn liền với sự biến chuyển, xoay vần xung quanh cuộc sống con người với nhiều ý nghĩa đa chiều:

Nhân sinh vô thường

Nhân sinh nghĩa là đời người, nên nhân sinh vô thường được hiểu là đời người biến đổi, luôn có sự thay đổi, cuộc đời không có gì là tồn tại vĩnh viễn.

Theo Phật giáo, nhân sinh vô thường là đạo lý đời người cũng như vạn vật, được hình thành và tồn tại theo quy luật mà bản thân không thể kiểm soát, thay đổi được. Đó là thành – trụ – hoại – không có nghĩa là sinh – lão – bệnh – tử. Đây là quy luật mà vạn vật, hiện tượng chỉ tồn tại theo một cách tạm bợ, không có sự vĩnh cửu.

Đời người là một vòng luân hồi sinh lão bệnh tử, đó là chuyện tất yếu sẽ xảy ra, được hay mất nên coi là lẽ thường, không nên thù oán, nóng giận. Đạo lý nhân sinh vô thường sẽ đi cùng con người suốt cả cuộc đời.

Cuộc sống vô thường

Cuộc sống đó là tổng thể của những hoạt động trong đời sống của con người, xã hội. Cuộc sống vô thường nghĩa là những hoạt động xung quanh đời sống sẽ luôn có sự biến động, thay đổi, không nguyên vẹn như ta nhìn thấy.

Con người không thể kiểm soát được hoàn toàn những việc xảy ra theo ý muốn của mình. Luôn có những điều bất ngờ ập đến, có thể đó là những điều tốt lành hoặc là những tin xấu.

Cuộc sống vô thường sẽ luôn có sự biến động và thay đổi

Cuộc sống vẫn tiếp tục diễn ra theo đúng quy luật của nó, việc gì đến cũng sẽ đến, đi cũng sẽ đi. Đời người sẽ luôn có những biến động, thay đổi không ngừng và không thể lường trước. Không có gì là mãi mãi, không có điều gì là không bao giờ thay đổi. Do vậy, trong Phật giáo luôn nói rằng đời là vô thường hay cuộc sống vô thường.

Thế sự vô thường

Thế sự nghĩa là hoàn cảnh, hiện tượng xã hội diễn ra quanh ta. Tương tự như nhân sinh vô thường, thế sự vô thường là hoàn cảnh xã hội, sự vật, hiện tượng quanh ta sẽ luôn thay đổi, không trường tồn, không vĩnh cửu.

Triết lý này được chứng minh qua những sự kiện lịch sử rất rõ ràng, sâu sắc, không có gì là mãi mãi, và vô thường luôn tồn tại trong nội tại của vạn vật. Xã hội loài người phải trải qua nhiều thăng trầm, biến đổi từ xã hội nguyên thủy đến chế độ nô lệ, phong kiến, rồi đến chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa xã hội như ngày nay.

Bất cứ một điều gì tồn tại ở hiện tại không thể chắc chắn sẽ tồn tại vĩnh viễn. Những phát minh khoa học vĩ đại nhất của nhân loại, trong tương lai cũng sẽ được dần cải tiến và biến đổi. Hay như đời người, được sinh ra và lớn lên, già đi không điều gì có thể làm thay đổi quy luật này.

Tâm vô thường

Tâm vô thường là tâm trạng, cảm xúc luôn có sự thay đổi, lúc buồn, lúc vui, lúc tức giận, mừng rỡ…đủ các loại cảm xúc hỉ nộ ái nộ. Trong tâm của mỗi người sẽ phải chịu những tác động, chi phối từ ngoại cảnh và có thể làm thay đổi nhanh chóng. Một giây trước, khi ta còn đang cảm thấy hạnh phúc, yêu đời, nhưng khi nghe được một tin tức tồi tệ thì tâm trạng lập tức thay đổi, thất vọng, buồn bã hay đau đớn.

Chính vì vậy, hãy coi chuyện được mất, tán tụ là chuyện thường tình, không để những việc bé làm ảnh hưởng đến cảm xúc, tâm trạng. Cần nhìn nhật sự vật, hiện tượng theo hướng tích cực, tránh những điều tiêu cực làm ảnh hưởng đến bạn quá lâu.

Tâm vô thường là những cảm xúc hỉ nộ ái ố biến đổi

Sống chết vô thường

Cuộc sống của con người luôn tuân theo quy luật nhân sinh vô thường, con người sẽ không kéo dài sự sống mãi mãi, cái chết có thể đến bất cứ lúc nào. Sự sống là vô cùng mong manh, dù con người, hay bất cứ động vật, thực vật nào đều miệt mài nỗ lực, duy trì sự sống. Tuy nhiên, cái chết có thẻ đến bất cứ khi nào, đôi khi chỉ là một tích tắc mà ta không thể lường trước.

Ý nghĩa vô thường trong Phật giáo

Vô thường là cốt lõi trong giáo lý của Phật giáo, cũng là nền tảng của 2 đặc tính khác là Khổ và Vô ngã.

Vô thường là có đặc tính là tính không với tất cả mọi sự vật, hiện tượng, tồn tại được đều dựa trên sự trao đổi, tương tác. Sự biến đổi đó sẽ chuyển từ dạng này sang dạng khác không có gì có thể tồn tại và độc lập hoàn toàn.

Trong Kinh Đại bát Niết bàn, khi Đức Phật Niết bàn, Trời Đế Thích than rằng: “Các hành là vô thường, có sanh phải có diệt, đã sanh, chúng phải diệt, nhiếp chúng là an lạc”. Do đó đến tận bây giờ trong các đám tang của Phật tử theo Phật giáo nguyên thuỷ, lời nói trên vẫn được tụng đọc bằng tiếng Pali nhằm nhắc nhở bản chất của cuộc đời là sự phù do, tức vô thường.

Vô thường chính là cốt lõi trong giáo lý của nhà Phật, đồng thời đó cũng là nền tảng của 2 đặc tính khác của vạn vật thế gian đó Khổ và Vô ngã. Khi con người hiểu được ba đặc tính này, sẽ đạt được đến cảnh giới về sự giải thoát trong tâm trí, từ đó mà một vị Phật đã ra đời.

Xem thêm:

Nội dung lời Phật dạy về cuộc sống vô thường

Đức Phật dạy rằng cuộc sống là vô thường không có gì tồn tại vĩnh viễn. Do đó, nhận thức về vô thường sẽ giúp con người có cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc sống, giúp chúng ta đối mặt với những biến động không ngừng trong cuộc đời. Dưới đây là một số lời Phật dạy về cuộc sống vô thường bạn không nên bỏ lỡ:

Sự sống và cái chết: Chúng ta sinh ra, sống và cuối cùng chết đi, đó là quy luật của cuộc sống. Khi hiểu rõ điều này, chúng ta sẽ trân trọng hơn những khoảnh khắc trong cuộc sống của mình, trân trọng hơn những phút giây đó và hướng đến cuộc sống có nhiều ý nghĩa và hữu ích hơn.

Sự biến đổi không ngừng: Mọi điều xung quanh ta luôn có sự thay đổi liên tục, không có gì là mãi mãi. Khi chấp nhận sự vô thường, ta sẽ học được cách thích nghi với những thay đổi và không quá gắn bó với những gì diễn ra trong hiện tại.

Lời Phật dạy về cuộc sống vô thường sâu sắc và ý nghĩa

Đừng lưu luyến: Khi đã giác ngộ được sự vô thường trong cuộc sống thì chúng ta sẽ không còn lưu luyến với những điều đã qua, hay quá lo lắng đến tương lai. Thay vào đó, chúng ta sẽ tập chung sống trong hiện tại và sống trọn vẹn trong mỗi khoảnh khắc đó.
Buông bỏ gắn bó: Nhận thức về sự vô thường giúp chúng ta học được cách buông bỏ, gắn bó với quyền lực, danh tiếng hay thậm chí được nhiều người thân yêu hơn. Do đó, khi không gắn bó ta sẽ sống bình an, nhẹ nhàng an nhiên hơn rất nhiều.
Sự vô thường và đạo đức: Khi nhìn nhận sự vô thường trong cuộc sống, con người sẽ ý thức hơn về tầm quan trọng của đạo đức, trách nhiệm với bản thân, với những người xung quanh và cả đời sống xã hội.
Giải thoát khổ đau: Khi hiểu rõ về vô thường chúng ta sẽ không bị ảnh hưởng bởi sự phiền não, đau khổ. Thay vào đó, con người sẽ học cách chấp nhận, đối mặt và vượt qua những khó khăn, thử thách để tiến đến sự giải thoát, bình yên trong tâm hồn.
Sự vô thường và quy luật nhân quả: Nhận thức về sự vô thường giúp chúng ta hiểu rõ quy luật của nhân quả, mọi hành động đều có hậu quả tương ứng. Khi nhận ra điều này, chúng ta sẽ sống có ý thức hơn trong hành động, tránh gieo những điều đau khổ cho bản thân hay người khác.
Tận dụng thời gian hiệu quả: Khi nhận ra cuộc sống vô thường, thời gian sẽ không đợi chờ ai, chúng ta sẽ trân trọng hơn, tận dụng mỗi giây phút để sống có ích, hướng đến hạnh phúc của bản thân cũng như người xung quanh.
Học cách yêu thương: Khi hiểu rõ sự vô thường là gì chúng ta sẽ học cách yêu thương người khác chân thành, sâu sắc hơn. Khi đó, chúng ta sẽ không còn vô tâm trong các mối quan hệ mà luôn trân trọng, đồng cảm với người xung quanh.

Học cách trao đi yêu thương một cách chân thành, sâu sắc

Không ngừng trưởng thành trên đường đời: Cuộc sống vô thường khiến cho con người trưởng thành hơn, có thể vươn lên trong khó khăn, thử thách cũng như rèn luyện bản thân để trở thành người tốt hơn trong cuộc sống.

Làm sao để giác ngộ vô thường ở trong tâm thức của con người

Cuộc sống vội vã, xô bồ, con người thường chạy theo hư vinh để rồi khi nhìn lại chợt nhận ra thời gian cho đời người sắp cạn, danh vọng tiền bạc trở nên phù phiếm nếu như không còn sống trên cõi đời này.

Chính vì vậy, đầu tiên con người cần phải có sự giác ngộ vô thường, coi danh vọng, tiền tài chỉ là tạm thời. Sức khỏe của bản thân mới là điều quan trọng nhất, mới là cuộc sống của mình trong tương lai. Để từ đó, chúng ta biết quan tâm, chăm sóc sức khỏe cho bản thân nhiều hơn.

Nhìn nhận và đánh giá theo góc nhìn vô thường để có thể thấm nhuần các quy luật này. Từ đó, tránh tham sân si, than thân trách phận, không chuyện to hóa nhỏ, chuyện nhỏ hóa không. Bởi hạnh phúc, niềm vui của đời người có hay không còn tùy vào sự thưởng thức điều đó ra sao. Thời gian chính là liều thuốc tốt nhất để có thể chữa lành mọi vết thương.

Bên cạnh đó, hãy tạo cho bản thân thói quen tự tìm niềm vui trong cuộc sống. Hãy biết quan tâm, chia sẻ, làm nhiều việc thiện, bởi những giá trị đạo đức tốt đẹp sẽ luôn trường tồn theo thời gian. Có cho đi thì mới có thể nhận lại, giúp đỡ người khác chính là giúp đỡ bản thân mình.

Giác ngộ vô thường giúp bạn trân trọng, biết quan tâm đến người xung quanh

Giác ngộ “vô thường” giúp bạn biết trân trọng những gì mình đang có, nỗ lực hoàn thiện bản thân nhiều hơn. Đời người rất ngắn ngủi nên phải sống sao cho xứng đáng.

Để học lời Phật dạy về vô thường bạn có thể tham khảo những cách sau:

Tìm hiểu về vô thường: Vô thường trong đạo Phật đó là biểu thị của sự luân hồi, mọi thứ trên đời luôn thay đổi. Bạn có thể tìm hiểu về ý nghĩa và áp dụng vô thường vào trong cuộc sống.
Đọc kinh Phật: Kinh Phật có nhiều lời dạy về vô thường và những lợi ích khi chấp nhận sự vô thường trong cuộc sống. Vì vậy, để hướng đến vô thường thì bạn có thể đọc kinh Phật để tìm hiểu thêm về lời dạy này.
Học các kỹ năng giảm stress: Sự thay đổi của vô thường trong cuộc sống sẽ có thể khiến bạn stress và căng thẳng. Học cách cân bằng cuộc sống, giảm stress sẽ giúp bạn đối mặt với cuộc sống vô thường tốt hơn rất nhiều.
Học cách sống tối giản: Điều này giúp bạn không chỉ chấp nhận sự vô thường mà còn tận hưởng cuộc sống với tâm lý nhẹ nhàng, bình tĩnh.
Tham gia các khóa học hoặc nhờ người có kinh nghiệm: Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về vô thường hãy tham gia các khóa học hay tìm sự hướng dẫn của những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

Trên đây là những thông tin về vô thường là gì, lời Phật dạy về cuộc sống vô thường mà sieusach.info đã tổng hợp. Mong rằng qua những chia sẻ trong bài viết đã giúp bạn có nhiều kiến thức thú vị hơn cho bản thân để từ đó hoàn thiện trở thành người tốt hơn. Chúc bạn thành công!