Thạch nhũ là gì? Thạch nhũ hình thành ra sao? Những kiến thức xoay quanh thạch nhũ được chia sẻ trong bài viết dưới đây chắc chắn sẽ giúp bạn có được những thông tin hữu ích nhất, cùng theo dõi nhé!
Nội dung chính
Thạch nhũ là gì?
Thạch nhũ hay còn được gọi là nhũ thạch, là dạng vật chất được tạo trong quá trình nước khoáng nhỏ giọt xuống đá vôi. Theo thời gian sẽ tạo nên những hình thù khác nhau, nhưng đa phần mang hình dạng như búp măng bởi tác động theo chiều từ trên xuống.
Thạch nhũ là dạng vật chất, có nhiều hình thù khác nhau
Ở Việt Nam, chúng ta có thể thấy được những hình ảnh thạch nhũ lộng lẫy, huyền bí với nhiều hình thù khác nhau trong các hang động núi đá vôi, đặc biệt là trong Động Phong Nha Kẻ Bàng.
Khám phá về sự hình thành của thạch nhũ
Hang động đá vôi được hình thành như thế nào?
Khởi nguồn từ những khe nứt thẳng đứng hay nằm ngang, khi nước mưa rơi xuống và chảy men theo, hòa tan vào đá vôi. Nhờ vào quá trình này mà theo thời gian các hang động đá vôi dần được hình thành và ngày càng phát triển mở rộng.
Hang động đá vôi được hình thành từ các khe nứt của khối đá vôi
Trong thành phần của nước mưa tự nhiên có chứa nhiều CO2. Nhờ vậy, tạo nên sự tác động cực mạnh giúp hòa tan khoáng vật các nhóm sunfat, cacbonat sau đó chuyển hóa thành Ca(HCO3)2
Công thức kết hợp như sau: H2O + CO2 + CaCO3 → Ca(HCO3)2
Với sự không ổn định, bền vững về mặt hóa học, nên sau quá trình kết hợp trên sản phẩm dễ bị phân ra thành canxi cacbonat và Axit Cacbonic. Lượng canxi cacbonat khi thừa ra sẽ tách khỏi dung dịch và tạo nên túp vôi, kết thành nhiều dạng hình thù kết tủa khác nhau.
Khi quá trình hòa tan đá vôi không còn diễn ra nữa thì lúc này sẽ được gọi là hang khô. Trong thực tế, có nhiều hang động ở nước ta đã chấm dứt quá trình hình thành này, điển hình đó là động Thiên Đường tại Phong Nha Kẻ Bàng ở Quảng Bình.
Hang động thạch nhũ – đá vôi ở Phong Nha, Quảng Bình
Quá trình hình thành thạch nhũ trong hang đá vôi
Bên trong các hang động đá vôi có rất nhiều thạch nhũ, dựa vào vị trí xuất hiện của chúng mà người ta phân chia thành: trên trần hang, thạch nhũ có hình dạng mảng đá, chuông đá; trên vách hang thạch nhũ được tạo ra thành thác hay rèm; dạng thạch nhũ ở trên sàn hang chủ yếu là măng đá, cột đá.
Quá trình tạo nên thạch nhũ với các thành phần chính của thạch nhũ như sau: Canxi cacbonat được hòa tan theo nước mưa chảy qua các khe nứt của khối đá. Khi chảy tới trần hang thì gặp vật cản nên tại đây, hỗn hợp nhỏ giọt và rơi xuống đáy hang.
Thạch nhũ trong hang động đá vôi của động Phong Nha Kẻ Bàng
Sau đó, khi tiếp xúc với không khí trong hang đá vôi, nhiệt độ trong hang cao làm cho một phần chất axit cacbonic bị mất đi, và chuyển hóa thành Canxi cacbonat. Đây là một chất rất khó hòa tan trong nước, nó tự động tách khỏi dung dịch và kết tủa ở chính nơi giọt nước rơi xuống, tạo thành hình chuông đá. Khi kết tủa ở trên trần hang đá tạo nên hình nón lộn ngược.
Những giọt nước men theo trần, chuông đá tiếp tục rơi xuống và vẫn còn Canxi cacbonat lại tiếp tục xảy ra hiện tượng kết tủa canxi, để tạo thành hình dạng măng đá. Nhiều chuông đá được phân bổ dọc theo các vết nứt trên trần hang và vách hang, các chuông đá này nằm sát nhau, chồng lên nhau, gắn kết qua một tảng đá mỏng nên nhìn giống như một bức rèm rủ xuống trông rất đẹp mắt. Trải qua thời gian rất dài, măng đá, chuông đá mới có thể chập lại vào với nhau và tạo thành các cột đá.
Từ quá trình trên ta có phương trình phản ứng tạo thạch nhũ như sau: Ca(HCO3)2→CaCO3+ CO2+ H2O
Thời gian để hình thành thạch nhũ mất bao lâu?
Để có thể được ngắm nhìn thạch nhũ cần phải trải qua hàng trăm triệu năm. Bởi vậy, vẻ đẹp của thạch nhũ trong các hang động là một kiệt tác của tạo hóa, của tự nhiên để lại cho nhân loại muôn đời thưởng thức.
Động Thiên Đường – Quảng Bình
Kiệt tác này không phải sự kỳ công tạo ra mà có được từ sự “kiên trì, tỉ mỉ” chảy trôi của dòng nước trên đá, sự kết hợp của đá và nước không thể tuyệt vời hơn. Những địa danh ở Việt Nam may mắn sở hữu được các động đá được coi là trốn tuyệt mỹ, huyền bí của trần gian đó là Quảng Bình. Tại đây có rất nhiều hang động đá vôi thạch nhũ như: động Phong Nha, động Thiên Đường, động Tiên Sơn, hang Sơn Đoòng, … luôn thu hút một lượng lớn các du khách trong và ngoài nước đến tham quan, chiêm ngưỡng vẻ đẹp trời ban này.
Như vậy với những thông tin được chia sẻ trong bài viết này mong rằng bạn đã hiểu rõ hơn về thạch nhũ là gì, được hình thành như thế nào? Nếu bạn chưa được chứng kiến tận mắt thạch nhũ thì hãy thu xếp thời gian để khám phá và trải nghiệm để cảm nhận về thạch nhũ nhé.
Xem thêm:
- Nhũ tương là gì? Phân loại, đặc điểm, tác dụng của nhũ tương
- Huyền phù là gì lớp 6? Cho ví dụ? Đặc điểm, thành phần
- Quặng boxit là gì? Thành phần, công thức, ứng dụng của quặng boxit
- Đất hiếm là gì? Trữ lượng các mỏ đất hiếm ở Việt Nam
