Câu thành ngữ “Có tật giật mình” không chỉ nói về thái độ của con người khi làm điều xấu mà chúng còn chứa bài học sâu sắc về tính nhân văn. Để hiểu rõ ý nghĩa câu “Có tật giật mình” là gì? Làm sao để không phải “giật mình”? Mời bạn đọc ngay những phân tích trong bài viết dưới đây nhé!
Nội dung chính
“Có tật giật mình” là gì?
Để hiểu rõ “Có tật giật mình” nghĩa là gì thì chúng ta cần phải biết được “tật”, “giật mình” là gì. Theo từ điển tiếng Việt của tác giả Hoàng Phê, 2 từ trên được giải nghĩa như sau:
Tật: Là thói quen, tật xấu khó sửa.
Giật mình: Là hành động đột nhiên cảm thấy lo do tác động của điều nó gây ra bất ngờ hoặc không nghĩ đến.
Có tật giật mình là câu thành ngữ quen thuộc của người Việt
→ Câu thành ngữ “có tật giật mình” là hành động, trạng thái đã xảy ra, vô tình hay cố ý thì đã gây nên những tác động xấu cho bản thân hay người khác; và khi có ai đó đề cập đến vấn đề xấu mà bản thân đang giấu giếm khiến cho họ ở trạng thái bất ngờ, cảnh giác.
Theo Đại từ điển tiếng Việt của Nguyễn Như Ý, thì “có tật giật mình” là sự bộc lộ về thái độ hay những dấu hiệu khiến cho người ta dễ phát hiện ra mình là người có lỗi và đang cố ý giấu giếm đi.
Còn theo từ điển Thành ngữ và Tục ngữ của Nguyễn Lân, câu thành ngữ “có tật giật mình” có nghĩa là bản thân mình có tật xấu nên nếu ai đó nói chạm đến những chuyện tương tự sẽ bị chột dạ và cho rằng họ đang ám chỉ mình.
Trong dân gian, ông cha ta sử dụng câu thành ngữ “có tật giật mình” để ám chỉ những người làm việc mờ ám, xấu xa thì sẽ luôn sống trong trạng thái lo sợ, nơm nớp, nghi ngờ người khác đang nói về mình.
Có tật giật mình tiếng Anh?
Trong tiếng Anh thành ngữ có tật giật mình là He who excuses himself, accuses himself.
Có tật giật mình tiếng Trung là gì?
Trong tiếng Trung, “Có tật giật mình” là 做 贼心 虚, 谈虎色变 phiên âm là /Zuò zéixīn xū tán hǔ sè biàn/.
Xem thêm:
- Cẩn tắc vô áy náy là gì? Ý nghĩa, bài học của câu cẩn tắc vô ưu
- Uốn lưỡi 7 lần trước khi nói là gì? Ý nghĩa, bài học rút ra
- Tục ngữ thùng rỗng kêu to nghĩa là gì? Bài học rút ra
- Mật ngọt chết ruồi là gì? Ý nghĩa, bài học
Bài học và ý nghĩa câu “Có tật giật mình”
Xét từ góc độ xã hội câu “có tật giật mình” nhằm phê phán lối sống trái pháp luật, trái đạo đức. Đồng thời cũng khuyên răn con người khi sống với nhau nên sống thật và sống ngay thẳng. Khi chúng ta hướng về sự thật, tôn trọng lẽ phải thì sẽ không lo sợ hay nghi kỵ lời bóng gió, dèm pha của người khác.
Thành ngữ “Có tật giật mình” mang nhiều bài học và ý nghĩa khuyên răn
Bởi khi đó, ta sẽ không cần phải lấp liếm, che dấu, bưng bít bất cứ điều gì. Khi không có bí mật xấu cần phải cất giữ thì ta có thể sống đàng hoàng, tự tin đối diện với mọi thứ trong cuộc đời.
Qua câu thành ngữ này nhằm nhắc nhở con người sống có đạo đức và có trách nhiệm với hành vi của mình. Không nên làm những điều sai trái, đối xử không đứng đắn, nên biết giữ gìn danh dự và lòng tự trọng. Bên cạnh đó, câu thành ngữ cũng phản ánh giá trị về sự trung thực, sự tự trọng, và đạo đức trong văn hóa của người Việt Nam.
Làm thế nào để không phải “giật mình”?
Để không phải sống trong tâm thế “có tật giật mình” thì bạn nên rèn luyện bản thân theo những đức tính và lối sống như:
Sống chính trực, ngay thẳng
Sống chính trực, ngay thẳng không phải là điều dễ dàng nhưng nó lại mang đến cho bạn sự tự do, hạnh phúc và bình yên trong tâm hồn. Nếu ta không làm điều gì trái với pháp luật, với luân thường đạo lý thì ta có thể sống hiên ngang mà không sợ bất cứ điều gì, sẽ không có lời nói nào khiến cho tâm ta phải xao động.
Sống ngay thẳng, kiên định thì sẽ không “giật mình”
Bản thân sống trong sạch, ngay thẳng với ý chí kiên định, vững vàng thì dù có gặp khó khăn nào đi nữa nhất định chúng ta sẽ vượt qua. Đặc biệt khi hội tụ được những phẩm chất tốt đẹp này thì chúng ta sẽ luôn được đón nhận sự yêu mến, kính trọng từ những người xung quanh.
Học cách sống lương thiện
Ông cha ta đã từng nói rằng khi con người sinh ra có bản chất là lương thiện. Tuy nhiên, khi lớn lên dưới tác động của môi trường, tính cách dần dần thay đổi theo nhiều chiều hướng khác nhau. Vì vậy, để có thể sống lương thiện trong xã hội này thì con người sẽ cần rất nhiều dũng khí.
Những người lương thiện thường là người có tính cách bao dung, vị tha, không bao giờ có ác tâm hãm hại người khác. Sự lương thiện như những hạt mầm gieo vào tâm hồn mỗi con người. Nếu những hạt giống đó được nuôi dưỡng tốt sẽ trở thành bóng mát, bảo vệ cho tâm hồn trở nên trong sáng, đẹp đẽ hơn.
Có thể người sống lương thiện chưa chắc đã nhận được những điều tốt đẹp nhất, nhưng trong tâm hồn họ sẽ luôn cảm thấy nhẹ nhàng, thanh thản. Dù cho cuộc sống có đầy rẫy những nguy hiểm thì con người sẽ vẫn luôn phải cố gắng hướng về điều tốt mà sống để không phải nuối tiếc hay dằn vặt điều gì.
Đừng nên sống quá nhạy cảm
Nhạy cảm là một trạng thái bình thường của con người, nhưng nếu quá nhạy cảm sẽ khiến cho cảm xúc, tinh thần của bạn và người xung quanh dễ bị ảnh hưởng. Đôi khi trong cuộc sống không thể tránh khỏi những lời nói vô tình mặc dù không phải nói mình nhưng lại tự cảm thấy bản thân có lỗi rồi “giật mình”, dằn vặt.
Đừng sống quá nhạy cảm làm ảnh hưởng đến tinh thần, cảm xúc của bạn
Quá nhạy cảm khiến bạn luôn để ý mọi thứ, rồi cảm thấy mệt mỏi và đa nghi với mọi chuyện. Do đó, để kiểm soát sự nhạy cảm của mình, tránh phản ứng thái quá là một kỹ năng bạn cần có thời gian để rèn luyện.
Không có ai để ý tới bạn nhiều như bạn tưởng
Mỗi người trên thế giới này đều có những vấn đề bận rộn riêng của mình. Do đó, không phải ai cũng có thời gian quan tâm đến người khác ngoài. Có những lời nói, hành động của người nào đó có thể xuất phát một cách ngẫu nhiên, không có chủ đích.
Cho nên, nếu bạn quá để tâm sẽ khiến bản thân dễ đánh mất chính mình và không bao giờ cảm thấy hạnh phúc. Vì vậy, hãy thay đổi bản thân theo hướng tích cực và tin tưởng rằng mình sẽ sống tốt, cuộc đời sẽ nhẹ nhàng hơn với bạn rất nhiều.
Không nên sống quá đa nghi
Đa nghi là điều cần thiết để phòng tránh rủi ro, nhưng nếu thiếu hay thừa cũng đều không tốt. Đa nghi chỉ nên thể hiện ở mức độ vừa phải, không phải gặp chuyện gì, vấn đề gì cũng hoài nghi.
Sự đa nghi thái quá sẽ khiến cho bạn nhìn cuộc sống luôn tiêu cực và lúc nào cũng cảm thấy người khác đang có ý châm chọc, khiến trách mình. Vì vậy, hãy đa nghi để bảo vệ bản thân mình chứ không nên đa nghi thái quá mà làm thui chột niềm tin trong mối quan hệ giữa người với người.
Trên đây là những phân tích về ý nghĩa của câu thành ngữ “có tật giật mình” là gì cũng như cách để sống không phải “giật mình” mà chúng tôi đã tổng hợp. Hy vọng bài viết sẽ giúp cho bạn có thêm được những bài học đắt giá cũng như có thể áp dụng chúng vào cuộc sống của mình.
